ТУЮК СҮЙҮҮ

  • Автору: Эсенбай Нурушев
  • Жанр: Көркөм адабият
  • Басма: “El-Китеп”
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Көлөмү (pdf): 48
  • Баасы: бекер

Эсенбай Нурушевдин аңгемеси. Маркум Салижан Жигитовдун арбайына арналган.

Туюк сүйүү

(Өзүм үчүн жазылган лирикалык аңгеме)

Маркум Салижан Жигитовдун арбайына

Жарылган бомбадай болуп жаман кабар кечке жуук жатаканага дүңк дей түштү: кокустук болгонбу, ким бирөө түртүп ийгенби, айтор, жогорку курстагы бир жигит үстүңкү кабаттан кулап кетиптир. Таштак жерге төбөсү менен тийген экен, мээси чачырап, ошо жерде мүрт кетиптир дешти бирөөлөр. Жо-ок, антпей эле аман калыптыр, болгону омурткасы сыныптыр, байкуш эми алты-жети айсыз адам боло албайт ко дешти башкалары.

Бу жаңылыкты биздин жигит эң акырында укту. Китепканадан келсе бөлмөлөш балдар ушул окуяны узун сабак кеп кылып отурушса керек, адатынча баарынан озунуп муну Алтыбай кабарлап калды.

– Уктуңбу, Битике, – биздин жигитти ал ушинтип атайт, мунусу битикчи, окумал дегени. – Бир баатыр үчүнчү кабаттан секирип, мерт болуп кала жаздаптыр.

– Койсоңчу, ким экен ал? – Биздин жигит кызыга түштү.

– Билесиңби, былтыр биз менен ушу бөлмөдө турбады беле. Ошол эргул.

– Жинди болгон го?! – Биздин жигит чындап эле таң калды.

– Кайдагы жин дейсиң, – деди Алтыбай иштин баарын иликтеп-жиликтеп келген билермандан бетер. – Бу эрен бир кызды жактырып калбайбы, ага дагы бирөө сөз айтып жүргөн экен, ишти чечип алалы, кыз кимди тандаса, ал ошонуку болсун деп макулдашыптыр. Тиги кудай аткыр азыткы болсо беркини тандап атпайбы, ошо, сенсиз мага жашоо жок деп алиги баатыр терезеден ары боюн таштап жибериптир.

– Ырас болуптур, – деди керебетте китеп тиктеп жаткан Сарпбек ачуусу келгендей. – Акылы болбосо ошо да. Ага эмне, кыз кырылып калыппы бу кыргызда. Эми аны кыз эмес, кемпир да карабайт. Жарым жан неменин кимге кереги бар дейсиң.

– Ээ, балдар, сүйүүдө акыл болмок беле, – үстөлдүн төрүндө конспект жазып отурган Абдылда аксакал дептеринен башын көтөрбөй, күңгүрөнүп койду. – Акыл болсо ал сүйүү болбой калат.

Бу бөлмөдө жаткандар – төртөө. Баары тең бир кырдуу, армияда болуп, заводдо иштеп, кагылып-согулуп дегендей, “картайып” баратканда университетке өтүшкөн. Улуусу – Абдылда, беркилерден үч-төрт көйнөк мурда жырткан,баары “аксакал” дешет.

Кийин Алтыбайдын айтканы чын чыкты. Баары ошондой болгон экен. Эртеси бүт факультет дүрбөп, деканат жыйын куруп, партиялык чогулуш чакыртылып, обо-добо кеп болду. Ары кетип, бери келип жатышып, акыры комсомол уюмуна студенттер арасында тарбия-түшүндүрүү иштерин жүргүзүү табышталды.

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

ИЗДӨӨНҮ ТАБУУ

  • Автору: Мезгил Исатов
  • Жанр: Көркөм адабият
  • Басма: “El-Китеп”
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Көлөмү (pdf): 28
  • Баасы: бекер

Мезгил Исатовдун аңгемелер топтому. Аталган автордун чыгармалары кыргыз адабиятында кескин өзгөчөлөнүп турат. Аларды кара сөз түрүндөгү поэзия деп койсок болот. Ушуга байланыштуу андан кандайдыр бир сюжеттик линияны табуу дээрлик мүмкүн эмес. Алар адамдын абалын, дүйнөгө, жашоого болгон мамилесин чагылдыруудагы күтүлбөгөн салыштыруулар, метафоралар менен баалуу.

Бир башка күн

Тоголок дүйнө
Токтобой томолонот,
Тоголок көздө.

Уйкусураган булуттар таңды жүктөп келатты. Көз ирмемде көтөргөн жүгү кулап, чачыла берди. Нур төгүп келаткан таң төрөлө элек сүрөтчүнүн эң белгилүү сүрөтүнүн сырын ачты. Ар нерсенин соңу сыяктуу. Кош бойлуу келиндин курсагындагы баласы ойгонду. Таң заарлап дагы бир күндүн эшигин ачтым. Жаңы күн башталды. Апаппак барак сыяктуу. Бир жолдун уланышы. Амандык сурашым керек бул күндөн. Бул жолдордон. Улуулуктан… Эмнегедир кечээкимден башкачамын. Кечигүүнү күтүп отурам. Ак жарык ичинде. Мезгилдин үнү угулат шашып бараткан шамалдагы. Эски бир обондой, өзүнөн өзү эле ырдалып кеткен. Дале мурункудай.

Кимдир бирөө таңгалып карап өттү. Ошондо байкадым ырдалып, ырдап жатканымды. Ошондо сени эстедим. Азыр болсо сен тажаганча ырдап бермекмин. Бирок сен жоксуң. Эч кимдин келбешин билсем деле күтүп отурам. Бул бир кечигүү. Кээ бир нерселер кечигип келет. Кеч күздөгү махабатка окшош. Ошондуктан, сенден катып койчу сезимдерим бар.

Эски досума бардым. Аны таарынтып жүргөндүгүм үчүн кечирим сурадым. Досум “Бүгүн сен башкачасың” деди. Негедир жолуга элек ойлорго жолукчудай, өмүр бою чекит кое албаган сүйлөмдөргө такалып калдым. Аны кантип жазам? Деле өзүндөй, болгонун болгондой кылып кантип айтып берем? Кээде тагдырдын ирмемдерин өзүндөй кылып окшоштуруп айтып берүү мүмкүн эмес. Анткени, өмүр жазуунун дагы тереңинде…

Жолдон ооруканага кайрылдым. Жакын бир эжебиздин ден соолугун сураганы. Эжекем: “Сен дагы келет экенсиң, ээ?” –деп, таң калды. Анан, учурунда мага жасаган жакшылыктарын санап берди. Үйгө эртелеп кете бердим. Жамгыр төгө баштады. Ыр тамчылуу. Жашоо – жамгырда калуу, суу болуу, анан жылынуу. Жылынып отуруп эски дептеримди барактап чыктым. Акыркы саптарына келгенимде өзүмө-өзүм окшобой турдум. Бир башка мен. Азыр болсо ошол Эски Күндөр менен Жаңы Күндөрдүн арасында жүрөм. Бардыгы аралашып калгансыйт. Эски менен Жаңы бирдей. Бардыгы баягыдай. Окшош… Эч кимге окшош жашагым келбейт!

Уйкум келбесе деле эртелеп жатып алдым. Жарымынан үзүлгөн түшүмдү улантмак үчүн. Уланууга жаттым. Бир колум менен баскан уйкумду түртүп, бир колум менен качкан уйкумду тартып, бирде уктагым, бирде ойгонгум келет. Бул түндүн тезирээк өтүшүн тиледим. Кетсемби же калсамбы деген сыяктуу, турмушта дайыма ары же бери болууга туура келет…

Коңшум келгенде кириңиз дей албалым. “Сага эмне болгон? Бир башкачасың”, — деди. Билбейм. Эмне болуп жатканын өзүм да билбейм. Балким өзүмдү карай кетип бараткам. Мени көздөй… Бир башка күн, бир башка мен.

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

ЧАЛ ЖАНА ДЕҢИЗ

  • Автору: Эрнест Хемингуэй
  • Котормочу: Алым Токтомушев
  • Жанр: Көркөм адабият
  • Басма: «El-Китеп»
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Көлөмү (pdf): 83
  • Баасы: бекер

Атактуу америка жазуучусу Эрнест Хемингуэйдин «Чал жана деңиз» ангемеси Алым Токтомушевдин котормосунда. Жазуучунун «Чал жана деңиз» повести Пулицер (1953) жана Нобель (1954) сыйлыктарына татыктуу болгон.

Чал жана деңиз

Чал жалгыз өзү кайыгына түшүп, Гольфстримде балык уулап жүрдү. Ал деңизге сексен төрт күн такай чыкса да, бир да балык кармай албады. Алгачкы кырк күнү аны менен бирге бала болду. Бирок күн артынан күндөр өтүп, балык карматпаган соң, эне-атасы ал балага: «Чал эми анык Salao», башкача айтканда, «жолу болбогон эң эле бир шордуу неме экен», сен деңизге мындан ары башка кайык менен чыгып жүр дешти. Чын эле, бала кеткен башка кайык биринчи эле жумада үч жакшы балык алып келди. Чалдын күндө куру кол кайтканына зээни кейиген бала чалдын балыкчылыкка керектүү шайман-аспаптарын же багорун[1], гарпунун[2] же болбосо мачтага оролгон парусун үйүнө чейин жеткиришип келүү үчүн жолун тосуп жээкке барчу. Таар жамаачы салынып тамтыгы калбаган парус оролгондо, согушта кыргынга учураган полктун туусуна окшоп калчу.

Чал арык жана жүдөө, желкесинин бырыштары тереңдеп, ал эми эки жаагын мелмилдеген тропик деңизинин бетине чагылышкан күндүн нурларынан пайда болгон коңур түстүү зыянсыз тери рагы каптаган. Жаактарынан желеленген темгилдери мойнуна чейин жеткен, чоң балыктарды суудан тартып жатканда жип кыйган колдорунун тырыктары көрүнүп турат. Бирок жаңы тырыктар жок эле. Бул эски тырыктар илгертен суусуз калган чөлдөгү жаракаларга окшоп кетет.Анын көзүнөн башкасынын баарында тең карылыктын белгиси бар, көзү болсо деңиз түстөнүп, эч нерсеге багынбаган кишинин көзүндөй ойноктоп турат.

– Сантьяго, – деди бала чалга, кайыкты жээкке байлап коюп, жол менен өйдө чыгып баратышканда, – эми мен сени менен деңизге кайтадан чыга алам. Биз эми анча-мынча акчалуу болуп калдык.

Балык кармоону чал үйрөткөндүктөн, бала аны жакшы көрчү.

– Жок, – деди чал, – сен жолдуу кайыкка туш болдуң. Ошо кайыкта жүрө бер.

– Баягында сен сексен жети күн деңизге чыгып жүрүп, бир да балык кармай албай койгонсуң, анан биз үч жума бою күнүгө бирден чоң балык алып келип турбадык беле, ошол эсиңдеби?

– Эсимде, – деди чал. – Сен менден мага ишенбегендигиңден кетпегениңди билем.

– Мени атам кыстабадыбы, мен азыр баламын да, тил алышым керек.

– Билем, – деди чал. – Антпесе болбойт.

– Ал сага көп ишене бербейт.

– Туура айтасың, – деди чал. – Сен экөөбүз ишенебиз. Чынбы?…

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

ЖУРНАЛИСТИКАНЫН НЕГИЗДЕРИ

  • Автору: Бакыт ОРУНБЕКОВ
  • Жанр: Билим алуу адабияты
  • Жазылган жылы: 2015
  • Басма: El-Китеп
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Көлөмү (pdf): 240 бет
  • Баасы: бекер

«Журналистика негиздери» окуу китебинде журналистиканын негизги, базалык категориялары: жалпыга маалымдоо каражаты түшүнүгү, аны түзүү жана уюштуруу, журналистиканын негизги баалуулуктары, жанрлары, журналистиканын ролу жана функциясы, журналистиканын укуктук жана этикалык негиздери, журналисттик ишмердүүлүктүн натыйжасы, жалпыга маалымдоо каражатынын аудиториясы жана интернет журналистиканын (жарандык журналистика) теориялык жана тажрыйбалык өңүттөрү, америкалык, европалык, орусиялык медиа изилдөөчүлөрүнүн тыянактарына, корутундуларына жана автордун жеке журналисттик тажрыйбаларына таянып жазылган. Китеп жогорку окуу жайларынын «Журналистика» жана «Коом менен байланыш» адистиктеринде окуп жаткан студенттерге, жаш журналисттерге арналат.

Алгы сөз

Адамзаттын өнүгүү тарыхында маалымат, аны алып жүрүүчүлөр өзгөчө орунда болуп келген, мындан ары да ошондой болорунда шек жок. Бүгүнкүгө чейин сакталган таштагы, ылайдагы, тактайдагы байыркы жазуулар пайда болуп, кийин папирус, андан соң биринчи кагаз ойлоп табылып, ал аркылуу кабар таркатылды. Б.з. VI-IX к.к. ортосунда Кытайда китеп басмасынын алгачкы түрү (ксилография) ойлоп табылган жана кеңири жайылган. Бутпарастык «Алмаз сутрасы» санкрит тилинен кытай (ханзу) тилине Кумарахива тарабынан которулуп, 868-жылы калыпка салынган китеп болуп чыкканы маалым. Андан кийин Европада айтылуу Иоханн Гутенберг (1397-1468) деген басма станогун ойлоп чыгарып (1450-жыл), массалык маалыматтын башатына негиз салган. Ошондон бери маалымат каражаты адам жашоосунун ажырагыс бөлүгүнө айланды. Адамдар ортосундагы, мамлекеттер аралык мамилени өнүктүрүүдө, өндүрүштү өстүрүүдө, соода-экономикалык карым-катышты жакшыртууда, гуманитардык, агартуучулук, интеграциялык башка көп маселелерди чечүүдө жалпыга маалымдоо каражаттарынын орду эбегейсиз экендигин тарых тандырбайт.

Басма сөздүн тарыхына баам салсак, XV кылымдын орто ченинен баштап маалыматты жаратып, таркатууну кесип кылган адамдар пайда болду. Улам убакыт өткөн сайын маалымат жазуу менен алектенгендер көбөйүп, басма иши жакшырып, маалыматтын коомдук пикир түзүүдөгү ролу күч алып, жазармандар менен бийликтин ортосундагы жаңжалдар чыгып келди. Журналисттер коомдогу күчтүү социалдык ордун сактап калуу үчүн ар кандай уюмдарга бириге башташты…

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

«ЧЫЙП-ЧЫЙП» ЖӨЖӨЛӨРҮМ

  • Автору: Олжобай ШАКИР
  • Жанр: Карасөз
  • Жазылган жылы: 2006-2011
  • Басма: El-Китеп
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Көлөмү (pdf): 11
  • Баасы: бекер

Олжобай Шакирдин 2006-жылы жазылган аңгемеси.

«Чыйп-чыйп» жөжөлөрүм

Кантип байыса болот дейсиңби?… Жөжө багат белең? Анда ук мени… Баштан өттү да, эй. Жөжө чоңойтуп көрдүң беле? А мен чоңойтуп көрдүм. Ырчы болом дечү элем, аңгыча турмуш алтек-телтек болуп кетти. Эмне кылсам деп отуруп калдым. Али Варшахидзе, Людмила Валентиновна деген өкүл ата, өкүл энебиз бар. Келинчегим экөөбүз жаңыдан үйлөнөрүбүз менен башыма иш түшкөнүн ошолор көрдү. Батирден батирге көчүп, ишим иришпей жүргөнүнө ошолор кейип, ошолордун ичи сыйрылчу. Бир күнү Жаңы жыл келди. Жаңы жылды жаңы тилек, жаңы кадам менен башта дешти. Өзүм да жакшы ниет менен жаңы кадам, жаңы иштерди баштадым. Бирок бир эмес, эки жолу, эки эмес, үч жолу күйүп, жер муштап отуруп калдым. Жолум 2-3 жыл катар байланды….

 

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

ТЫНЫМСЫЗ АККАН САЯСАТ

  • Автору: Кубан Абдымен
  • Редактору: Б.Жумабаев
  • Жанр: Коомдук илимдер
  • Жазылган жылы: 2016
  • Басма: «ММК колдоо борбору» КФ
  • Басмакана: «Имак Офсет»
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Өлчөмү: 60х84 1/16
  • Көлөмү (pdf): 320
  • ISBN: 978-9967-9021-5-2
  • Баасы: бекер

Китепте эл аралык окуяларга байланыштуу жаралган ой-жүгүртүүлөр жана түрлүү божомолдор менен прогноздор, баа берүүлөр, аларга сары эсеп салып, талдоолор, түшүндүрүү аракеттери келтирилген. Китеп негизинен келечекте саясый илим жана эл аралык журналистикага кызыккан жаштарга, студенттерге жана кеңири аудиторияга арналган.

КИРИШ СӨЗ ОРДУНА

Китепте дүйнө жүзүндө жана ар-кыл аймактарда коомчулуктун кызыгуусун жараткан маанилүү окуяларга байланыштуу жаралган көз караш жана баамдоолор келтирилген. Негизги мазмунун 2014-2016-жылдары болгон окуялардан кийинки ой-толгоолор түздү.

Дүйнөлүк маалымат агымы жок чоң саясат жүргүзүлбөйт.Саясаттын көптөгөн аныктамаларынын биринде: «саясат булэкономиканын концентрацияланган көрүнүшү» деп айтылат.Дагы биринде: «саясат бул мүмкүнчүлүк искусствосу» деген жери бар. Аны менен бирге эле ар-бир саясый кыймыл-аракеттин артында экономикалык кызыкчылык да тураарын унутпаш керек. Ал кызыкчылыкты ишке ашырып, пайдасын көрүү үчүн жөнөкөй атуулдан баштап ири мамлекеттик кызматтагы адамга чейин түрлүү иш-аракеттерди жана жүрүштөрдү жасоосу керек. Саясат ошентип жаралат.

Азыркы өнүгүү маалымат агымы менен тыгыз байланыштуу. Ааламдашуу процесси күч алган сайын, маалымат технологияларынын жетишкендиги адам турмушунун баардыкжагын каптап баратат. Интернеттеги социалдык тармактардын коомдо терең жайылышын токтотуу мүмкүн болбой калды. Андыктан аны менен кошо келаткан маалымат агымын датоктотуу мүмкүн эмес. Соцтармактагы ар-бир жарыя коомдук турмушка жаңы өзгөрүүлөр тууралу маалыматты киргизип, таасирин күчөтүүдө. Сан ариптик заманга чейин маалыматтын коомчулуктун баарына жетээр-жетпеси тууралуу сөзкылуу кыйын болчу. Азыр болсо маанилүү маалыматты жашырууга мүмкүн болбой калды. Натыйжада «реал-политик»деген терминдин заманы келип, анын таасири өсүүдө. Бул термин мамлекеттик саясый курстун түрү. Аны алгачкы болуп атактуу немец саясатчысы Бисмарк киргизген. Бул курстун негизин саясат жүргүзүүдө мамлекеттик багыттын өзөгү катары кандайдыр бир идеологияны кабыл алуудан баш тартуу түзөт. Мындай саясат жүргүзүүдө максатка жетүү үчүн идеологиялык же моралдык көз караштан эмес, анын иш жүзүндөгү, практикалык жактан алгандагы пайдасын кароо маанилүү /Wikipedia/. Реалдуу саясаттын таасирлүү алгачкы тарапкери катары белгилүү италиялык саясат таануучу Никколо Макиавелли болгон.

Азыркы кезде бул түшүнүк коомдун турмушунун реалдуу жагын камтып, анын маани-маңызына жана зарылдыгына жараша адекваттуу жоопту талап кылган жаңы турмуштук мазмун катары кабыл алынат. Сунуш кылынып жаткан китептин максаты дүйнө жүзүндөгү болуп аткан түрлүү деңгээлдеги окуялардын коомдун жашоосуна, өнүгүү шартына жана турмушуна кандай таасир кыла алат, оң жана терс жактарын кандайча ажырата алуу мүмкүндүгү, ал үчүн эмнелер зарыл жана эмнелерди билүү керек деген түшүнүктөр камтылган. Китеп негизинен саясатка, өзгөчө эл аралык саясатка, жана маалымат агымынын азыркы учурдагы таасирин түшүнүүгө кызыккандар үчүн пайдалуу. Китепте эл аралык окуяларга байланыштуу жаралган ой-жүгүртүүлөр жана түрлүү божомолдор менен прогноздор, баа берүүлөр, аларга сары эсеп салып, талдоолор, түшүндүрүү аракеттери келтирилген. Китеп негизинен келечекте саясый илим жана эл аралык журналистикага кызыккан жаштарга, студенттерге жана кеңири аудиторияга арналган.

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

ЖАЗГАНЫБЫЗ ЖАКШЫ ОКУЛСУН ДЕСЕК…

  • Автору: Жыргалбек Касаболотов
  • Редактору: Марат Токоев
  • Жанр: Билим алуу адабияты
  • Жазылган жылы: 2011
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Өлчөмү: 148х210 мм
  • Көлөмү (pdf): 40
  • ISBN:
  • Баасы: бекер

Бул колдонмодогу кеңештер азыркы кыргыз журналистикасындагы өтө эле оркойгон, көзгө даана урунган кемчиликтерди азайтууга багытталган.

1-САБАК

Сүйлөмдүн грамматикасы так сакталышына көз салгыла

Сүйлөмдүн грамматикасы анын маанисине төп келип турууга тийиш. Ал ашыкча суроолорду, бүдөмүк ойлорду жаратканы — журналисттин кемчилиги. Сүйлөм канчалык узун болсо, мындай кемчиликтер ошончолук жыш кездешет. Мисалы, «Абакта жаткан «Арнамыс» партиясынын жетекчиси Феликс Кулов билдирүү жасады» деген сүйлөмдү окуганда, түрмөдө «Арнамыс» партиясы жатабы, же Феликс Кулов өзү жатабы деген суроо туулат. Анын ордуна ««Арнамыс» партиясынын абакта жаткан жетекчиси Феликс Кулов билдирүү жасады» деп койсо мындай эки анжы ойлор болмок эмес.

«Бишкек шаарындагы № 48-мектебинин окуучулары» деген сыяктуу формулировканы колдонгондор көп. «Мектеби» деген соң эмненин мектеби экенин айтыш керек да. Жөн эле номери көрсөтүлсө, анда «…мектептин окуучулары» деш керек эле. Мындай жагдайларга аябай тыкан караш керек.

«Коомдук телерадиокорпорациясы», «кыргыз тилдүү журналистикасы» деген сыяктуу сөз айкалыштары да туура эмес. «Коомдук телерадиокорпорация», «кыргыз тилдүү журналистика» деп жазылышы керек. Бул жерде «айыл чарбасы», «өнөр жайы», «окуу жайы» сыяктуу туруктуу сөз айкаштары менен адаштырып албаш үчүн аларды жакшы билүү талап кылынат.

«Болбоорун» деп жаш балача чулдурагандын ордуна «болбой тургандыгын», «пикиринче» дебей «пикиринде, пикири боюнча, пикирине караганда» деген сөздөрдү жана сөз айкаштарын колдонгон максатка ылайык. «Жазышынча» деген сөз болбойт, «жазганына караганда, жазганы боюнча» деп айтылат жана жазылат.

«Кыргызстан, Казакстан, Орусия, Тажикстан жана Өзбекстандын президенттери саммитке чогулду» деген туура эмес. «Кыргызстандын, Казакстандын, Орусиянын, Тажикстандын жана Өзбекстандын президенттери саммитке чогулду» деш керек. Болбосо мурунку төрт мамлекет мамлекет катары, ал эми Өзбекстандын президенти президент катары чогулгандай болуп калат.

Тилекке каршы, мындай мисалдар расмий аталыштарда да көп кездешет. Мисалы, «Адилет министрлиги» деген туура эмес. «Адилет» деген сын атооч. «Кандай?» деген суроого жооп берет. Эгерде «Адилеттик министрлиги» десе грамматикалык жактан туура болмок. Бирок ал деле «юстиция» деген сөздүн маанисин толук туюнта албайт деген адистер бар.

Тыянактар

  • Сүйлөмдүн логикасына жана грамматикасына көңүл бургула.
  • Сөз айкаштарынын туура же туура эмес экендигин текшериш үчун дайыма жаныңарда кыргыз тили боюнча окуу китептерин ала жүргүлө.
  • Жазган сүйлөмүңөрдү эски басылмалардагы материалдарга салыштыргыла.

Көнүгүүлөр

Төмөнкү сүйлөмдөрдөгү каталарды тапкыла жана оңдоп чыккыла

  1. Бүгүн Экономикалык министрлигинде инвесторлордун катышуусундагы жыйын өттү.
  2. Кечээ Улуттук компьютердик гимназиясында математика боюнча шаардык олимпиада болду.
  3. Ж. Баласагын атындагы улуттук университетинде тарыхчылардын конференциясы өткөрүлмөкчү.
  4. Кыргыз тилдүү басма сөзүнүн абалы канааттандырарлык эмес.
  5. Айтымдарында мындай иш-чаралар эми дайыма өткөрүлүп турат.
  6. Буга чейин мындай жыйындар Астана, Ташкен жана Бишкекте өткөн.
  7. Элге-журтка жек көрүндү болгон Кыргызстандын качкын президенти алыскы Беларустан кайрадан үн катты.
  8. Асандын досу бул сырды эч кимге айтпаарына ишендирген.
  9. Кошмо Штаттарынын Мамлекеттик департаменти билдирүү таратты.
  10. Шаардагы № 5-ооруканасынын башкы дарыгери мындай доомат менен макул эмес.

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш:

ЖЫЛДЫН ТӨРТ МЕЗГИЛИ

  • Автору: А.Абазбеков, З.Ажыматов, А.Айдаралиев, Ж.Арыкова, К.Исмаилова, Б.Жунусалиев, Ж.Исабаева, А.Кыязов, М.Маматжан уулу, М.Саматов, С.Турганбаев, Ж.Турсунбаев.
  • Жанр: Поэзия
  • Жазылган жылы: 2011
  • Басма: El-Китеп
  • El-Китепке коюлган жылы: 2017
  • Өлчөмү: 148х210 мм
  • Көлөмү (pdf): 54
  • ISBN:
  • Баасы: бекер

Бул китепке “Кыргыз маданият борбору” сайты 2011-жылы уюштурган бир ыр сынагынын жеңүүчүлөрүнүн жана окурмандардын жылуу пикирине арзыган ырлар киргизилген.

КӨКТӨМ

Бакыт Жунусалиев

(“Көктөм” сынагынын жеңүүчүсү)

ЖАЗ

Сагынып көлмө саз жерди
Сабалап өрдөк каз келди,
Ырыскы чачып талаага
Ылайды кечип жаз келди.

Күз чечип кеткен бактардын
Көйнөгүн кайра кийгизди.
Саамайын шамал сылаган,
Сулууга жигит сүйгүздү.

Өзөгү бошоп тузактын
Өзөндөр толо муз акты,
Топчусун чечип ак тондун
Тоолорго кышты узатты.

Жашылдан кымкап жапкандай,
Жашарып тоонун этеги,
Конокко төшөк салгандай
Кызарды талаа кечээги.

Зайырбек Ажыматов

(“Көктөм” сынагынын 2-орундун ээси)

ОТУЗ БЕШИНЧИ ЖАЗ

Жанды эзет шок сезимдин кыйылганы,
Жүрөктүн акыл бирок сыйынганы.
Укмуштай барктуу анан аянычтуу,
Ушул жаз отуз бештин кырындагы.

Жаштыктын турат окшойт баары нурдан,
Жаздарга жарашыктуу шаарын курган.
Эх аттиң, кездер эми кайрылбайт ээ,
Эрдимде помадаңдын даамы турган…

Бир кезде баары бизге жарашчу эле,
Билектер чырмалышып баратты эле.
Аттиң ай, отуз беште келген бул жаз,
Анчалык жүрөгүмдү канатты не?

Өмүргө, сага, жазга тойбой улам,
Өпкүм бар гүлдү, сени колдоруңдан.
Бул дурус… баркыңарды билип кетем,
Орошон отуз бештин ордосунан.

Жүктөөлөр:

Электрондук китепти кайсы форматта жүктөп, аны эмненин жардамы менен окуса болоорун билбей турсаңыздар керектүү маалыматты бул жерден алаласыздар.

Бөлүш: